Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία, η πόλη οφείλει το όνομά της στον οικιστή της Ναύπλιο, γιο του θεού Ποσειδώνα, ο οποίος στην τοποθεσία της σημερινής πόλης ίδρυσε τη Ναυπλία.
Τα αρχαιολογικά ευρήματα έδειξαν ότι η πόλη κατοικήθηκε από την Μυκηναϊκή εποχή (1600 – 1100 π.Χ.).
Κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα (500-600 μ.Χ.) η πόλη είχε συρρικνωθεί σε ένα κάστρο κι έναν οικισμό. Τον 11ο αιώνα μ.Χ., η κάτω πόλη είχε και πάλι οχυρωθεί από τους Βυζαντινούς κυρίως πάνω στα ελληνικά θεμέλια της.
Οι Βενετοί κατά τα έτη 1389-1540 και 1686-1715, μεταμόρφωσαν την πόλη, η οποία άλλαξε όψη και ονομάστηκε Νάπολη της Ρωμανίας.
Έχτισαν πάνω στον λόφο του Παλαμηδιού εκτεταμένα οχυρωματικά έργα μετατρέποντας την πόλη σε ένα από τα πιο δυνατά οχυρά της Ελλάδας, αν όχι της Ευρώπης.
Υπήρξε η πρώτη πρωτεύουσα της σύγχρονης Ελλάδας μετά την ελληνικά επανάσταση. Εδώ δολοφονήθηκε ο Ιωάννης Καποδίστριας, ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδας, το 1831.
Σημεία αναφοράς της πόλης αποτελούν, το Μπούρτζι, το Παλαμήδι και η Ακροναυπλία. Στα ομορφότερα κτήρια της πόλης συγκαταλέγονται το μέγαρο Άρμανσμπεργκ και το Αρχαιολογικό Μουσείο στην πλατεία Συντάγματος.
Το φρούριο του Παλαμηδίου.
Το Παλαμήδι είναι ένα από τα ωραιότερα κάστρα της Ελλάδας. Το μεγαλύτερο και καλύτερα διατηρημένο φρουριακό συγκρότημα της Ενετοκρατίας. Βρίσκεται στον ομώνυμο λόφο Παλαμήδι, ύψους 216 μέτρων, σε σημείο που δεσπόζει πάνω από την πόλη του Ναυπλίου και ελέγχει τον Αργολικό κόλπο. Διατηρείται σε άριστη κατάσταση και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της βενετσιάνικης οχυρωματικής αρχιτεκτονικής.
Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε το 1714 για να εξυπηρετήσει τις στρατιωτικές και ναυτικές επιχειρήσεις των Βενετσιάνων εκείνης της εποχής.
Από το Παλαμήδι ξεκίνησε η απελευθέρωση της πόλης του Ναυπλίου από τους Τούρκους.
Τα 999 σκαλοπάτια του μύθου
Το φρούριο του Παλαμηδίου συνδέεται με την πόλη του Ναυπλίου με σκάλα που η λαϊκή παράδοση την ήθελε να αποτελείται από 999 σκαλοπάτια καθώς το 1000ο το έσπασε το πόδι του αλόγου του Γέρου Μοριά. Στην πραγματικότητα η σκάλα έχει λιγότερα σκαλοπάτια (857) και κατασκευάστηκε την εποχή του Όθωνα.
Το κάστρο “Μπούρτζι” βρίσκεται στην μέση του λιμανιού του Ναυπλίου. Οι Βενετοί ολοκλήρωσαν την οχύρωσή του το 1473 προκειμένου να προστατεύσουν την πόλη από τους πειρατές. Το 1822 είχε καταληφθεί από τους Έλληνες και λειτουργούσε ως φρούριο μέχρι το 1865. Αργότερα μετατράπηκε σε κατοικία των δημίων των καταδίκων του κάστρου του Παλαμηδιού. Από το 1930 έως το 1970, λειτούργησε ως ξενοδοχείο. Έκτοτε είναι τουριστικό αξιοθέατο που φιλοξενεί κατά καιρούς τμήματα του Θερινού Φεστιβάλ Μουσικής.
Το αρχαιολογικό Μουσείο του Ναυπλίου
Το Μουσείο του Ναυπλίου (στην πλατεία Συντάγματος), στεγάζεται σε ένα αρχαίο κτίριο της βενετσιάνικης οχύρωσης και είναι ένα από τα πιο όμορφα μουσεία της Ελλάδας. Προσφέρει μία πολύ καλή επισκόπηση των μυκηναϊκών κέντρων της περιοχής, ιδιαίτερα της Τίρυνθας και της Λέρνης. Το πιο διάσημο έκθεμά του είναι η πανοπλία των Δενδρών, μία χάλκινη πανοπλία που φορούσε κάποιος Μυκηναίος αριστοκράτης γύρω στο 1200 π.Χ.
Η φυλακή του Κολοκοτρώνη
Η φυλακή του Κολοκοτρώνη στο Παλαμήδι έχει πάρει σήμερα μυθολογικές διαστάσεις. Οι επισκέπτες βλέπουν ως φυλακή του Θ. Κολοκοτρώνη ένα θεοσκότεινο μπουντρούμι στον κεντρικό προμαχώνα του Αγίου Ανδρέα. Το μοναδικό πέτρινο σκαλοπάτι έχει κατασκευασθεί στο πρόσφατο παρελθόν για τις ανάγκες πρόσβασης των επισκεπτών.
Η καθιερωμένη άποψη ότι πρόκειται για τη φυλακή του Κολοκοτρώνη είναι ατεκμηρίωτη, δημιούργημα λαϊκής φαντασίας και άγνοιας.
Προφανώς πρόκειται για ιστορική πλάνη, λαμβάνοντας υπόψη το σκοτεινό και παντελώς ακατάλληλο του χώρου για φυλακή χωρίς κανένα άνοιγμα για στοιχειώδη φωτισμό και εξαερισμό, απαραίτητο για την επιβίωση ενός έγκλειστου ανθρώπου, συγκρίνοντάς τον άλλωστε και με τις σωζόμενες φυλακές καταδίκων βαρυποινιτών στον προμαχώνα του Μιλτιάδη που διαθέτουν κανονικές πόρτες και φεγγίτες.
Από έρευνες που διενεργήθηκαν διαπιστώθηκε ότι ένας κατάδικος στο Παλαμήδι από την Λευκάδα, ο Θεόδωρος Θεοχάρης που κατηγορήθηκε άδικα για φόνο στις αρχές της δεκαετίας του 1920 έλαβε χάρη, και στη συνέχεια διορίστηκε φύλακας στο Παλαμήδι, έμεινε με την οικογένειά του στις σωζόμενες πρώην φυλακές του Αγίου Ανδρέα.
Από την εποχή αυτή έδειχνε στους επισκέπτες ως δήθεν φυλακή του Κολοκοτρώνη την τρύπα-μπουντρούμι στη νότια πλευρά της εκκλησίας του Αγίου Ανδρέα. Στη συνέχεια ο γιος του Ευάγγελος Θεοχάρης (1925-2008) κατοικούσε και αυτός με την οικογένειά του ως φύλακας στο Παλαμήδι ως το 1965 περίπου όπου εκτελούσε και χρέη ξεναγού στους επισκέπτες υποδείχνοντας ως φυλακή του Γέρου του Μοριά το παραπάνω μπουντρούμι. Έκτοτε η μυθολογική ερμηνεία της φυλακής του Κολοκοτρώνη, με βάση τη λαϊκή φαντασία, λειτουργεί ακόμα στο Παλαμήδι.
Την ιστορική αλήθεια για τη φυλακή του Κολοκοτρώνη στο Παλαμήδι έρχεται να φωτίσει μια καθοριστική μαρτυρία αυτόπτη μάρτυρα το Φεβρουάριο του 1835, όταν ήταν φυλακισμένος ο Θ. Κολοκοτρώνης στο Παλαμήδι.
Πρόκειται για επιστολές (προς τους γονείς της) της Γερμανίδας Μπεττίνα φον Σαβινυί, οι οποίες εκδόθηκαν στο Βερολίνο το 2002 και καταρρίπτουν το μύθευμα του Θεοχάρη.
Χρ. Γιάννης Φουρλάνος
Δάσκαλος – Θεολόγος.
karsanikanea.com 